Freek laat Groningen niet zakken
Columns
Freek schrijft in de week van 16 tot en met 20 januari elke dag een column.
maandag
We hebben gelijk, zien of we het krijgen
Omdat in Argentinië een schrikbewind heerste, probeerden Bram Vermeulen en ik in 1978 te voorkomen dat het Nederlands elftal daar aan het WK-voetbal zou deelnemen.
Onbevangen en vol vuur.
We hadden gelijk, maar kregen het niet.
Het in Groningen gewonnen aardgas heeft Nederland welvaart gebracht en gewenning aan comfort. Dat er intussen schade werd aangericht aan lucht en bodem wilden we liever niet horen. De Groningers konden er niet omheen. De aarde schudde, de bodem zakte.
Klokkenluiders trokken aan de bel, actievoerders stonden hun mannetje.
Keer op keer vlamde het strovuurtje van de betrokkenheid in de rest van het land op.
Maar als profiteurs van het aardgas wenden ons af van de consequenties van onze verslaving. Namen genoegen met hoe de politiek die de schade en het verdriet probeerde te sussen en blussen.
In september vorig jaar bezocht ik op uitnodiging de pastorie van Godlinze. Een van de aanwezigen zei: ‘We zitten gevangen in een onveilige gevangenis’.
Dat raakte me en ik begreep dat er sprake was een van een nationaal schandaal. Ik kon niet langer wegkijken.
Als luisteraar, spreker, bemiddelaar, verbinder en actievoerder bied ik de komende week mijn diensten aan.
Minder onbevangen als toen, maar wel vol vuur.
Groningers, we hebben gelijk, zien of we het kunnen krijgen!
dinsdag
’t Duizelt me, het ruikt naar gebakken lucht
Het eerste wat de heer Alders (Nationaal Coördinator Groningen) mij zal vragen, bij onze ontmoeting vanmiddag, is: ‘Dus u denkt in vijf dagen te kunnen oplossen waar ik nu al ruim anderhalf jaar met 250 ambtenaren –maar dat kunnen er intussen best 261 zijn– mee bezig ben.’
Omdat ik daar om moet lachen, grijpt de heer Alders zijn kans en begint aan een van zijn gevreesde monologen. Ik was gewaarschuwd en probeer mij te concentreren.
Ik mis daardoor zijn taakomschrijving van de Arbiter Aardbevingsschade, de nieuwste loot aan de beschermingburgerbevolkingsboom die naast het Gasgebouw uit de grond is geschoten. Juist over deze variatie op de Rijdende Rechter had ik een kritische vraag.
‘Een kopje thee?’ oppert de heer Alders.
Jeetje, waar ben ik? Nee, ik heb liever iets sterkers, maar toe maar. Hij vraagt het zo onweerstaanbaar vriendelijk. Wie kan deze man iets weigeren?
De Onafhankelijke Raadsman komt aan bod. Uit de taakomschrijving begrijp ik dat het woord onafhankelijk het zwaar te verduren krijgt.
‘Technische Commissie Bodembeweging’ hoor ik, maar voor ik me realiseer wat daar mee bedoeld wordt, heeft de heer Alders het alweer over de Commissie Bijzondere Situaties die inspringt waar Stut en Steun het even niet meer weet.
Het duizelt me, het ruikt naar gebakken lucht.
Tot mij spreekt Kapitein Blussen en Sussen. Taakomschrijving: Mensen aan het lijntje met een kluitje in het riet een doekje voor het bloeden laten zoeken.
woensdag
Het simpele gelijk van John Lanting
Na afloop van de bijeenkomst in Loppersum praat ik wat na met Ger Warink. Ooit een van de eersten die van een aardbeving repte. We verwonderen ons over de geringe mate van actiebereidheid. Veel van de activisten van het eerste uur zijn murw.
Uit een onderzoekje van RTV Noord kwam naar voren dat slechts de helft van de Groningers iets heeft met de bevingsproblematiek. De andere helft heeft kennelijk geen last van het gepomp.
Als de onverschilligen in deze provincie er niet van doordrongen zijn dat de gaswinning tot de laatste (winstgevende) kubieke millimeter door zal gaan en zij misschien morgen aan de beurt zijn, wat valt qua solidariteit dan te verwachten van de rest van Nederland?
Klokkenluider John Lanting wordt tot gekmakend toe op de hielen gezeten door justitie en is ook in de publieke opinie een raddraaier die alleen maar last veroorzaakt.
Maar zijn simpele gelijk staat tegenover de totale krankzinnigheid van het Centrum voor Veilig Wonen waar men van mening is dat 60 procent van de schademeldingen de C-status verdiend. Dus niet aardbeving gerelateerd is.
Felice, een 10-jarige inwoonster van Loppersum, schreef mij in een brief:
Ik vind het wel leuk de nieuwe Albert Heijn, maar nu staat de oude te koop want niemand wil die hebben en nu gaat onze winkelstraat failliet want de ingang is aan de andere kant en nu komt niemand meer in de Hoofdstraat.
In wat voor wereld leven wij?
donderdag
De Ramp vindt al plaats: volharden in gaswinning
Mijn eerder schertsend opgetekende fantasieverhaal over mijn ontmoeting met de Nationaal Coördinator Groningen zat niet ver naast de waarheid.
Ik kon er de nacht op volgend niet van slapen. Steeds maar weer doemde het beeld van Sven Kockelmann voor mij op. Hoofdschuddend.
Meewarig.
De NCG denkt dat hij goed bezig is. Ik denk dat het aan krankzinnigheid grenst.
Toch hadden we een aardig gesprek waarbij alle hete hangijzers wel voorbij kwamen, maar de focus ligt op blussen en sussen. Een paar keer, bij suggesties over de mogelijke vergeefsheid van de versterkingen, zweeg de NCG.
Hij is voor transitie naar duurzame energie maar volgt de agenda van het ministerie van Economische Zaken en de NAM.
Hij is een Doorwinnaar.
Ik bleef maar malen.
Doorverliezer.
De avond daarop waren we in Westernieland. Op luttele meters van mijn geboorteplaats. De kerk zat vol. Voller dan bij mijn vader. Het was een avond van verbondenheid met zijn geloof in de uiteindelijke overwinning van het goede.
Ach ja, geloof.
Na afloop spraken we nog met wat kenners over dreigende scenario’s. De gevolgen van een beving van 4,3 op de schaal van Richter zijn te vergelijken met een zwaar bombardement. De Rampenwet komt in werking. Duizenden mensen moeten evacueren. Naar Turkije?
Doemdenkers?
Nee, ik vrees dat het realisten zijn en dat de NCG met de kop in het gas zit. De Ramp heeft al plaatsgevonden: het is de volharding in de gaswinning.
vrijdag
Nog niet verschenen